Valpreventie

 

VOORKOMEN IS BETER!

Deze drie woorden zijn op veel situaties van toepassing. In dit artikel hebben ze betrekking op Valpreventie, het voorkomen van valongelukken met vaak nare en langdurige gevolgen. Niemand vindt het een pretje om te vallen, maar voor ouderen heeft een val naast de directe fysieke gevolgen van schrik, pijn en wellicht erger ook vaak andere ernstige gevolgen. Niet voor niets wordt jaarlijks een Valpreventieweek georganiseerd.
In 2024 is dat van 30 september tot en met 6 oktober.

 

Gemeenten aan zet
Met oog op de toenemende druk op de ouderenzorg is het voorkomen van valongevallen een absolute, maatschappelijke noodzaak. Hierbij is een cruciale taak weggelegd voor gemeenten om inwoners valpreventie aan te bieden. De afspraken hierover zijn vastgelegd in het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). Voor de uitvoering hiervan zijn middelen beschikbaar gesteld, waarvan gemeenten een deel verplicht moeten besteden aan valpreventie. Concreet betekent dit dat jaarlijks 3 procent van de ouderen (65+) moet deelnemen aan een beweegprogramma gericht op het versterken van balans en spierkracht om het valrisico te verlagen. Om dit voor elkaar te krijgen is het opsporen van ouderen met een valrisico een eerste belangrijke stap. Daarnaast is het essentieel dat de informatievoorziening goed is afgestemd op senioren. Om senioren te bereiken, is het nodig om op een laagdrempelige manier in gesprek te gaan over valpreventie.

 

We zetten vast wat feiten en aanbevelingen voor je op een rijtje.

Ouder worden
Onderzoek in de laatste jaren levert o.a. een cijfer op van jaarlijks 34 procent valincidenten bij 65-jarigen en ouder, waarvan 71 procent zich onder behandeling moest stellen (cijfers van veiligheid.nl). Hierbij gaat het om heupfracturen, hoofd-hersenletsel, vaak met een lang herstelproces en soms zelfs de dood tot gevolg.

Ook als de val minder dramatisch verloopt, kunnen ouderen te maken krijgen met (val)angst, schaamte, aanpassing van activiteiten met vaak sociaal isolement tot gevolg. Daarbij zijn ook financiële gevolgen merkbaar door aanschaf van extra hulpmiddelen, (fysio)therapie, operatie- en ziekenhuis- of verpleegkosten.

Risicofactoren

Met het ouder worden kunnen mobiliteitsproblemen zoals balans bij lopen en verlies van spierkracht ontstaan, naast cognitieve achteruitgang waardoor gevaarlijke situaties minder snel worden herkend. Ook medicijngebruik, verminderd gezichtsvermogen, duizeligheid, voeding en valangst (door een eerdere val) geven soms problemen bij dagelijkse bezigheden.

Goed zicht

Jaarlijkse controle van je ogen is van groot belang. Een multifocale bril verhoogt soms het valrisico omdat veraf gekeken wordt door het leesgedeelte. Ondervind je hiervan last, dan is het wellicht beter om buiten een bril voor veraf op te zetten en binnen een leesbril. Nog een goed idee: maak dagelijks, bijvoorbeeld na het tanden poetsen, meteen ook je bril schoon.

 

Spierkracht

Een kleine analyse leert dat terwijl onze grijze haren toenemen, onze spiermassa afneemt met zo’n 2% per jaar. Tot wel 40% van de spiermassa is verdwenen op de 70^e verjaardag.
In beweging blijven is dus het credo, niet alleen voor het soepel houden van je lijf, maar zeker voor verbetering van je spierkracht en in balans blijven.

Natuurlijk vormt voeding een belangrijke component in je gezondheid. Daarom één tip: zorg dat je genoeg eiwitten binnenkrijgt. Die onderhouden je spiermassa namelijk. Eiwitten zitten vooral in melk en melkproducten, kaas, vis, vlees, ei en vleesvervangers. Maar ook in brood, graanproducten, peulvruchten en noten.

Vitamine D levert een belangrijke bijdrage aan de kwaliteit van onze botten, spierkracht en spierfunctie. Onmisbaar dus bij valpreventie. Overleg dit met je huisarts.

Verder speelt de omgeving soms een rol bij een noodlottige val. Denk hierbij aan natte of gladde vloeren (zowel binnen als buiten), instabiele meubels, loszittende tapijten of kleedjes, geen steunpunten met name in toilet of badkamer, slechte verlichting, opstapjes of ongelijke tegels.

 

Aanbevelingen

Om kosten te besparen vergoeden veel verzekeraars (deels) valpreventieactiviteiten. De vergoeding kan per verzekeraar en soort (aanvullende ) verzekering verschillen. Informeer dit eens bij je verzekering!

Informatie en zelf doen
Er is uitstekende informatie te vinden op internet met controlelijstjes, tips en aanbevelingen. Wij noemen er hier twee:  www.veiligheid.nl en https://www.stannah.nl/valpreventie-ouderen-ultieme-gids/ . Op onze website staan nog diverse checklists van het Rode Kruis, die je kunnen helpen om je eigen thuissituatie te beoordelen. Link: https://seniorenraadsonenbreugel.nl/goed-voorbereid-op-noodsituaties/ 

Bij het ouder worden ben je soms afhankelijk van anderen, maar valpreventie heb je grotendeels zelf in de hand. Begin er daarom vandaag mee! Kijk eens goed in je directe omgeving, ook in jouw tuin (!), waar potentiële gevaren op de loer liggen en pas die situatie direct aan.
Verder zijn in Son diverse praktijken die valpreventietraining geven of ouderen ondersteunen bij deze problematiek. De trainingen zijn gericht op verbetering van kracht, balans en loopvaardigheid. Hierdoor verminder je het valrisico en vergroot je je zelfvertrouwen. 

In alfabetische volgorde kun je terecht bij:

• Beweeggroep Veerkracht, Dommelhuis, Kerkplein 5, 5691 BB Son. Een half uurtje gezellig koffiedrinken en daarna een uur sporten (o.a. balans, kracht, loopvaardigheid) onder begeleiding van een ervaren bewegingsagoog. Elke maandag van 10.30 – 12.00 uur. De prijs van Veerkracht € 3,50 per keer, incl. koffie. Info: Boudewijn Ross, tel. 06 – 1918 0599 
• Bodycare fysiotherapie en leefstijl, Ekkersrijt 4206, 5692 DE Son en Breugel, tel. 0499 – 332 400, bodycarefysiotherapie.nl
• “Door bewegen in balans”, beweeglessen op donderdagmorgen in het Dommelhuis door Els van Schijndel. Info: ejjvanschijndel@gmail.com of tel/app 06 – 8113 5691
• Ergotherapie Van der Muuren, Karen van der Muuren, Taylorstraat 1b, Son, tel. 06 – 1971 8264 , ergotherapievandermuuren.nl/
• Fysiosport Son, Taylorstraat 1b, Son, tel. 0499 – 477 234, fysiosportson.nl
• Fysiotherapie Van Gerven, Vondelstraat 15, Son, 0499 – 473 895,  fysiotherapievangerven.nl
• Oefentherapie Mensendieck, Esther te Riele, Bisonlaan 9, Son, 0499 – 464585, oefentherapieson.nl  
• Sonsport, Rooijseweg 5, 5691 PA Son, 0499 – 460 461, sonsport.nl/
• ThermaeSport, Thermaelaan2, Son, tel. 0499 – 476 383, thermaeson.nl/sport , sportmanager@thermaeson.nl